Szanowni Państwo,
Niniejszy list ma na celu wyjaśnienie decyzji władz Towarzystwa Sportowego Wisła Kraków, w myśl której wróci ono do przedwojennej tradycji posługiwania się mianem najstarszego krakowskiego, a co za tym idzie obecnie najstarszego polskiego klubu piłkarskiego. Decyzję tę opieramy na pamięci założycieli naszego klubu, niepodważalnych dowodach prasowych, a także na odnalezionych świadectwach osób o nieposzlakowanej opinii oraz niekwestionowanej pozycji i wiarygodności. Można je zobaczyć w dołączonych reprodukcjach Przeglądu Sportowego i dodatku do Ilustrowanego Kuryera Codziennego. Serdecznie zachęcam do przeglądnięcia tych gazet w całości. Odkrycie ducha polskiego przedwojennego życia sportowego to bardzo inspirujące doświadczenie.
Dwa najstarsze krakowskie, a w obliczu utraty kresów wschodnich również polskie, kluby piłkarskie: TS Wisła i KS Cracovia, od ponad 100 lat co roku obchodzą kolejne, coraz bardziej okazałe jubileusze. Istotna zmiana w tych obchodach nastąpiła jednak tuż po II wojnie światowej. Przed jej wybuchem oczywistym było dla wszystkich, w tym założycieli obydwu klubów, że KS Cracovia swoje urodziny obchodzi zawsze rok później niż TS Wisła.
Nie podejmę się w tak krótkim liście analizy przyczyny zmiany podejścia do swoich początków działaczy KS Cracovia. Jest jednak pewne, że na podstawie wielu, często zresztą wzajemnie wykluczających się „dowodów”, rozpoczęli oni począwszy od 1946 roku popularyzację tezy, iż KS Cracovia nie tylko nie jest klubem od TS Wisła Kraków o rok młodszym, ale wręcz o kilka miesięcy starszym. Ogólny zarys tych działań i ich odniesienie do potwierdzonej prawdy historycznej zawiera krótka rozprawka dołączona do niniejszego listu.
Przez lata środowiska związane z TS Wisła Kraków nie komentowały tej zmiany i nie zgłaszały formalnego przeciwko niej sprzeciwu. Wiele można tu wymienić prawdopodobnych powodów. Przez kilkadziesiąt lat komunistycznego ucisku wiślacka społeczność nie miała możliwości swobodnej wypowiedzi, zaś po odzyskaniu zarówno przez kraj jak i klub wolności w 1989 roku fatalna sytuacja lokalnego konkurenta utrudniała podejmowanie kontrowersyjnych dyskusji o przeszłości. W minionym roku KS Cracovia odniosła jednak szereg sukcesów, zdobywając pierwsze od ponad 70 lat trofeum w postaci Pucharu Polski czy, co może nawet ważniejsze, po raz pierwszy w swojej historii plasując się drugi sezon z rzędu w tabeli ligowej powyżej Wisły. Przestały więc istnieć powody ignorowania działań odbierających słusznie należące się TS Wisła starszeństwo.
Historycy toczyli wiele dyskusji o dacie założenia krakowskich klubów. Mnogość wyszukanych przez obydwie strony argumentów, notatek prasowych i ustnych relacji nie pozwala ich tutaj przytoczyć. Skrótowe ich omówienie znajduje się w dołączonym do listu opracowaniu . Władze TS Wisła uznały jednak, że niepodważalnym dowodem słuszności tezy o starszeństwie jest przez nikogo nie podważany fakt, iż tzw. okrągłe jubileusze naszego klubu obchodzone były w latach wyznaczonych przez datę jego założenia w roku 1906, podczas gdy przed II wojną światową wszystkie jubileusze organizowane przez KS Cracovia, towarzyszące im wydawnictwa i pamiątki wskazywały na rok założenia 1907.
Obchodziła więc KS Cracovia 15-lecie w 1922 roku, 25-lecie w 1932 roku, a 30-lecie w 1937 roku. W przypadku Towarzystwa Sportowego zawsze miało to miejsce o rok wcześniej, tak jak w 1936 roku kiedy to z okazji swojego 30-lecia podejmowała Wisła w legendarnym zwycięskim meczu Chelsea Londyn. Właśnie jubileuszu 25-lecia KS Cracovia obchodzonego w 1932 roku oraz 30-lecia TS Wisła obchodzonego w 1936 roku dotyczą załączone reprodukcje prasy międzywojennej. Z ogromnej liczby podobnych świadectw potwierdzających naszą tezę te wybrane wyróżniają się tym, iż zawierają przytoczone wprost opinie osób mocno związanych z KS Cracovia, które dodatkowo na trwałe zapisały się w historii całego polskiego sportu.
W Przeglądzie Sportowym z 30 kwietnia 1932 roku, w artykule „Ćwierćwiecze Cracovii” pisze dr. Stanisław Mielech: „Datą powstania Cracovii jest rok 1907”. Stanisław Mielech, jedna z legend KS Cracovia, który zdobył dla niej pierwszy tytuł Mistrza Polski w 1921 roku, zasiadał później w zarządzie PZPN a jako założyciel i pomysłodawca nazwy Legia stał się również częścią historii tego warszawskiego klubu. Nikt nie protestował i nie prostował tego artykułu. Podobnie jak nikt nie polemizował ze zdaniem: „Jest też rzeczą jasną jak słońce, że Wisła starszą jest niż Kraków czyli Cracovia.” - z przemówienia wiceprezesa KS Cracovia, a wcześniej m. in. dyrektora Teatru im. Słowackiego Zygmunta Nowakowskiego wygłoszonego na akademii z okazji 30-lecia TS Wisła, którego treść przytacza Kuryer Sportowy (dodatek do Ilustrowanego Kuryera Codziennego z 26 maja 1936 roku). Tego samego Zygmunta Nowakowskiego, którego pamiętamy ze zdania: „Kiedy umrę, pochowajcie mnie na polu karnym Cracovii, jeszcze po śmierci będę jej bronił.”.
Nie jest intencją władz Towarzystwa Sportowego Wisła Kraków wywieranie nacisku na Klub Sportowy Cracovia, aby zmienił swoją oficjalną narrację czy modyfikował klubowe emblematy wprowadzając na nie, uznawany powszechnie do wybuchu II wojny światowej rok 1907, jako datę powstania. Każda organizacja i każde środowisko samo musi wypracować swoją świadomość zgodnie z właściwą sobie wrażliwością na prawdę historyczną. Uważamy jednak, że jesteśmy ze wszech miar uprawnieni do korzystania z miana najstarszego klubu Krakowa, a co za tym idzie - najstarszego klubu Polski. Począwszy od stycznia 2021 roku, w 115 rocznicę powstania naszego Towarzystwa, wprowadzamy to określenie do oficjalnego obiegu.
Łącząc wyrazy szacunku
Kraków, 15 stycznia 2021 roku
PS. Załączone reprodukcje gazet są doskonałą okazją do zapoznania się nie tylko z fragmentami wskazanymi powyżej. Serdecznie polecam choćby pochylenie się nad ciekawostkami ligowymi na str. 4 Przeglądu Sportowego. Proponowany 3-letni zakaz jakichkolwiek transferów przez PZPN pokazuje, że dyskusje o idei i roli piłki nożnej trwały od najdawniejszych lat. Bardzo ciekawe są też opisy meczu z Chelsea na str. 3 Kuryera Sportowego, czy pięknie zarysowana historia pierwszych lat TS Wisła na str. 2. Doskonale tłumaczy ona czemu to właśnie nasz klub był przed II wojną światową powszechnie uznawany za najbardziej patriotyczny i niepodległościowy w Krakowie.
